نحوه مدیریت پول و ریسک

به طور کلی دو دسته ریسک اصلی وجود دارد: سیستماتیک و غیرسیستماتیک. ریسک سیستماتیک عدم اطمینان نحوه مدیریت پول و ریسک بازار در یک سرمایه گذاری است، به این معنی که احتمال آن وجود دارد که عوامل خارجی بر همه یا بسیاری از سازمان های یک صنعت یا گروه تاثیر می گذارد. ریسک غیرسیستماتیک نشان دهنده عدم قطعیت خاص دارایی است که می تواند بر عملکرد یک سرمایه گذاری تاثیر بگذارد.

آشنایی با اصول مدیریت سرمایه

با توجه به رشد چشم‌گیر شاخص‌های بازار سهام طی سالیان اخیر، صاحبان سرمایه‌های خرد نحوه مدیریت پول و ریسک و کلان از اقشار مختلف و با هر میزان تخصص مالی، وارد بازار سرمایه شده‌اند. هرچند گزینه‌های مطمئن‌تری نظیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم وجود دارند اما، بسیاری از افراد به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند که خودشان مستقیماً در بازار به خرید و فروش سهام بپردازند.

به منظور سرمایه‌گذاری آگاهانه، باید پیش از ورود به بازار آموزش دیده و ارکان اصلی فرآیند معامله‌گری یعنی تحلیل، روانشناسی و مدیریت سرمایه را به خوبی فرا بگیرید. یادگیری این مفاهیم، از طریق آموزش‌های تئوری و تجربه معامله‌گری در بازار بورس، نحوه مدیریت پول و ریسک حاصل می‌شود. در این میان، بخش مدیریت سرمایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا، مستقیماً با بقای افراد در بازار مرتبط بوده و به گونه‌ای می‌توان آن را ضامن حفظ و رشد سرمایه معامله‌گران دانست. برای پیاده سازی قوانین مدیریت سرمایه در بازار بورس، عملکرد سیستماتیک و تفکر منطقی فرد الزامی نحوه مدیریت پول و ریسک است. قطعاً معامله‌گری که این مفهوم را به خوبی درک نموده و اجرایی کند، از آرامش روحی بیشتری حین داد و ستد برخوردار است زیرا، با درنظر گرفتن تمام ریسک‌های ممکن اقدام به سرمایه‌گذاری می‌نماید و همین موضوع یکی از سنگ بناهای اصلی موفقیت در بازار مالی است.

مدیریت سرمایه چیست؟

اگر بخواهیم یک تعریف جامع و کلی ارائه کنیم، دانش و مهارت سرمایه‌گذاری با ریسک حداقل در راستای کسب بازدهی حداکثر را مدیریت سرمایه می‌نامند. هدف اصلی مدیریت سرمایه در وهله اول، کنترل ریسک و حفظ دارایی است. از این جهت در برخی از منابع آموزشی، مدیریت سرمایه به همان مدیریت ریسک نیز تعبیر می‌شود. به بیان ساده‌تر، مفهوم مدیریت سرمایه این است که برای بدست آوردن بازدهی مورد انتظار خود باید مقدار ریسک مشخصی متقبل شوید؛ طبق اصول حرفه‌ای معامله‌گری و به منظور جلوگیری از وقوع ضررهای سنگین و غیر قابل تحمل، باید پیش از ورود به موقعیت معاملاتی مقادیر این بازده و ریسک معلوم و به گونه‌ای متعادل شده باشند که در مقابل انتظار برای کسب سودی معقول، ضرر کمی پیش روی شما باشد.

اعمال صحیح قوانین مدیریت ریسک در فرآیند معاملات، می‌تواند در راستای کاهش ضرر و زیان تأثیر به ‌سزایی داشته باشد. ترکیب یک استراتژی معاملاتی کارا و مدیریت سرمایه، ضمن پیش‌گیری از وقوع ضررهای سنگین و غیر منتظره، به مرور زمان منجر به رشد سرمایه شما خواهد نحوه مدیریت پول و ریسک شد. اعمال مدیریت ریسک در معاملات سهام و سایر ابزارهای مالی، تابع قوانین واحد و مشخصی نیست و از یک فرد تا دیگری متفاوت است. در واقع جزئیات و نحوه اعمال مدیریت سرمایه، تا حد زیادی به دیدگاه سرمایه‌گذاری، اهداف مالی، طرز تفکر و روحیات شخص بستگی دارد. بر اساس چنین معیارهایی، رویکرد سرمایه‌گذاران در قبال ریسک را تشخیص داده و آن‌ها را در دو دسته کلی ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر تقسیم می‌کنند.

در نتیجه معامله‌گران باید از قواعد مدیریت ریسکی استفاده کنند که متناسب با شخصیت سرمایه‌گذاری آن‌ها باشد و در این زمینه نمی‌توان برای همگان نسخه‌ای واحد تجویز نمود. بطور مثال؛ میزان پذیرش ریسک معامله‌گران کوتاه مدتی در هر موقعیت معاملاتی نسبت به افرادی که دیدگاه بلند مدت دارند، کاملاً متفاوت است.

بسیاری از افراد، با رویای یک شبه ثروتمند شدن وارد بازار سهام شده و انتظار دارند ظرف مدت کوتاهی، سرمایه خود را چند برابر کنند! چنین سرمایه‌گذارانی را حتی نمی‌توان شدیداً ریسک پذیر نامید زیرا، مفهوم ریسک اصلاً برای آن‌ها تعریف نشده است و در محاسبات ذهنی خود صرفاً به سود می‌اندیشند. چنین شخصی حتی ممکن است مدتی معاملات سوددهی را نیز تجربه کند اما، نحوه مدیریت پول و ریسک در نهایت به دلیل عدم رعایت مدیریت سرمایه و پذیرش بدون محدودیت ریسک، سرمایه خود را به نابودی می‌کشاند. به راستی می‌توان ادعا نمود؛ یکی از اصلی ترین وجوه تمایز معامله‌گران موفق با سایرین، رعایت اصول مدیریت سرمایه است.

امروزه برای مدیریت ریسک روش‌های مختلفی وجود دارد. شیوه‌های کلاسیک بیشتر بر نحوه مدیریت پول و ریسک محاسبات ساده متمرکز بوده و مدل‌های جدید نظیر روش پروفسور بالسارا، غالباً بر اساس جداول و فرمول‌های پیچیده ریاضی بنا شده‌اند. همگی این روش‌ها مبتنی بر ارزیابی ریسک موقعیت‌های معاملاتی بصورت انفرادی و در نهایت تعیین چهارچوب‌های مشخص برای محدوده ریسک پذیری معامله‌گران می‌باشند.

ارکان اصلی مدیریت سرمایه در بازار سهام

هرچند برای مدیریت سرمایه روش و فرمول مشخصی وجود ندارد اما برای تدوین قوانین مدیریت ریسک و ارزیابی دقیق موقعیت‌های معاملاتی در بازار، شاخص‌های مرسومی وجود دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• ریسک
• بازده
• حجم معاملات
• نسبت بازده به ریسک
• نسبت افت سرمایه

به منظور انجام معاملاتی اصولی و موفقیت آمیز، موارد اول تا چهارم را باید برای هر موقعیت معاملاتی و الزاماً پیش از ورود، بررسی نموده و در مورد آن‌ها تصمیم‌‌گیری کنیم. در واقع پس از مشخص نمودن این موارد مشاهده می‌کنیم که نقاط خروج و حداکثر سود و زیان مورد انتظار از موقعیت معاملاتی مذکور، با دقت معین می‌شوند. به وضوح می‌بینیم که مدیریت سرمایه در راستای موفقیت هر استراتژی معاملاتی نقش کاملاً حیاتی ایفا می‌نماید که چشم‌ پوشی از آن نتیجه‌ای جز شکست در پی نخواهد داشت. حال پس از شرح مفهوم و اهمیت مدیریت سرمایه در بازارهای مالی و ذکر ارکان اصلی آن به بیان برخی از قواعد مرسوم و توصیه‌های رایج در این زمینه می‌پردازیم؛

• پیش از ورود به معامله، باید ریسک و بازده مورد انتظار از آن را تعیین کنید.
• محاسبات مقادیر ریسک و بازده، تابع مستقیمی از نقاط خروج احتمالی و حجم معاملات می‌باشد.
• طبق اصول سرمایه‌گذاری و توصیه بزرگان بازار، حداکثر مقدار ریسک در هر موقعیت معاملاتی، نباید از ۳ درصد بیشتر شود!
• حداقل مقدار مجاز نسبت بازده به ریسک، برابر ۱ می‌باشد و در غیر این صورت، ورود به معامله خطای بزرگی است.
• در صورت نیاز به داشتن چندین موقعیت معاملاتی باز به صورت هم‌زمان، باید حداکثر ریسک قابل تحمل را بین این معاملات تقسیم نمود.
• زمانی که به بازدهی نجومی معاملات اعتباری و اهرمی می‌اندیشید، ریسک سنگین و چند برابری آن‌ها را نیز مد نظر داشته باشید!
• آستانه تحمل افت سرمایه حساب معاملاتی خود را به طور دقیق مشخص نموده و زمانی که به دلیل چندین معامله زیان‌ده میزان افت سرمایه شما به محدوده خطر رسید، بدون تعلل فرآیند معاملات خود را برای مدتی متوقف کنید.

در مجموعه مقالات آتی مدیریت سرمایه در بخش بلاگ آسان بورس، مفاهیم ریسک، بازده، نسبت‌های مرتبط با مدیریت سرمایه و… به تفصیل توضیح داده خواهند شد.

مدیریت سرمایه چیست؟ ارتباط مدیریت سرمایه گذاری و ریسک

مدیریت سرمایه را به روش‌های مختلفی می‌توان معنی کرد، سرمایه‌گذاری‌های شخصی، سرمایه‌گذاری‌های درون سازمانی یا برون‌سازمانی، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و… روش‌های مختلفی برای حفظ ارزش پول و سودآوری هستند که همگی به مدیریت نیاز دارند.

رابرت کیوساکی در کتاب مشهور «پدر پولدار و پدر بی‌پول» چهار ربع نقدینگی کارمندی، کسب و کار کوچک، کارآفرین و سرمایه‌گذار را معرفی می‌کند و در تعریف سرمایه‌گذار می‌گوید این افراد کسانی هستند که پولشان برایشان کار می‌کند. درست است که هر شخصی در یکی از این چهار ربع نقدینگی قرار دارد، اما به نظر من همه افراد فارغ از اینکه در کدام ربع هستند، باید شمّ سرمایه‌گذاری و مدیریت آن را داشته باشند.

در این مقاله ابعاد مختلف مدیریت سرمایه را بررسی می‌کنیم و شما بعد از خواندن آن متوجه خواهید شد که هر نوع سرمایه‌ای را باید چگونه مدیریت کنید.

مدیریت سرمایه چیست؟

به طور کلی مدیریت سرمایه علمی است که افراد به کمک آن یاد می‌گیرند استراتژی مناسبی نحوه مدیریت پول و ریسک برای مدیریت دارایی‌هایشان بچینند. پایه این استراتژی‌ها بر مبنای ضرب‌المثل‌های «مالت را سفت بچسب، همسایه‌ات را دزد نکن» و «پول پول می‌آورد» بنا می‌شود؛ یعنی مدیران سرمایه باید در وهله اول ارزش سرمایه‌هایشان را حفظ کنند و بعد از آن به دنبال سودآوری باشند.

مدیران کسب و کارها به مدیریت پول موجود در کسب و کارشان هم نیاز دارند و باید قواعد و قوانینی را در این زمینه بدانند. پول هم می‌تواند مانند الکل باشد که فرّار است، به مرور زمان می‌پرد و کم‌تر می‌شود و هم می‌تواند مثل یک بهمن باشد و با گذشت زمان بزرگ و بزرگ‌تر شود. اینکه شما سرمایه خود را به الکل تبدیل می‌کنید یا بهمن، کاملا به نحوه مدیریتتان بستگی دارد. در رابطه با تعریف مدیریت اینجا بیشتر بخوانید.

مدیریت سرمایه در شرایط کنونی کشور ما اهمیت بسیاری دارد، زیرا مرز میان کسب و کارهای سودآور و بیزینس‌های شکست خورده را مشخص ‌می‌کند. مدیران کسب و کارها باید بتوانند جریان مالی شرکتشان را به صورت کامل کنترل کنند، یعنی اطلاعات دقیقی از بودجه‌بندی، هزینه‌ها و سرمایه موجود در سازمانشان داشته باشند و برای رسیدن به اهداف مالی مشخصی که تعیین کرده‌اند، برنامه‌ریزی کنند.

نحوه مدیریت سرمایه در بازارهای مالی

مدیریت سرمایه در بازارهای مالی نام یک کتاب مشهور از بنت ای مکدوول است. هر معامله‌گر در بازار سرمایه یک سبک معاملاتی منحصر به فرد دارد که خودش آن را طراحی می‌کند. سبک معاملاتی هر فرد به شخصیت، میزان سرمایه، اهداف مالی و زمان تعیین شده برای رسیدن به اهداف بستگی دارد. به همین دلیل حتی اگر در دوره‌های آموزشی مدیریت سرمایه در بازارهای مالی هم شرکت کرده باشید، کلیات طراحی سبک معاملاتی را یاد می‌گیرید و سپس باید با توجه به این فاکتورها، سبک منحصر به خودتان را ایجاد کنید.

استراتژی‌های مختلفی برای مدیریت صحیح پول در بازارهای مالی وجود دارد، اما یک استراتژی‌ کلی تقسیم دارایی‌ها در دو نوع سبد است:

• سبد اول سبد امنیت است که در آن دارایی‌هایی را می‌خرید که سود کم اما تضمین‌ شده‌ای دارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سود ثابت جزو این دسته هستند.
• سبد دوم رشد نام دارد. در این سبد دارایی‌هایی خریداری می‌شود که ریسک بالاتری دارند، اما در صورت رشد سود خوبی نصیب معامله‌گر می‌کنند.

افراد با توجه به سبک معاملاتی که در نظر گرفته‌اند، دارایی‌هایشان را بین دو سبد بالا تقسیم می‌کنند؛ افرادی که ریسک‌پذیرتر هستند از سبد رشد بیشتر استفاده می‌کنند و افراد محتاط به سراغ سبد امنیت می‌روند. در رابطه با مدیریت مالی در مقاله دیگر دکامی بیشتر بخوانید.

بهتر است بخشی از پول خود را نیز به سرمایه‌گذاری‌های شخصی برای رسیدن به رویاهایتان اختصاص دهید. ممکن است برای رسیدن به این رویاها نیاز باشد روی خودتان سرمایه‌گذاری کنید و آموزش ببینید یا پولتان را ذخیره کنید و به مرور زمان بودجه مورد نیاز برای رسیدن به آن را به دست آورید.